Ekshumacja jest problematycznym tematem, bardzo trudnym dla bliskich zmarłego, a jednocześnie niesprecyzowanym w kwestiach formalnych. Najczęstszym jej powodem jest przeniesienie ciała zmarłego do innego grobu.
Na czym polega ekshumacja?
Zakres postępowania jest zależny od tego, kiedy ciało zostało pochowane, ze względu na biologiczne uwarunkowania. Trzeba mieć świadomość, że ludzkie ciało ulega mineralizacji w ciągu 10-20 lat, a proces może zostać przyspieszony lub spowolniony, w zależności od rodzaju gleby w jakiej spoczywa trumna.
Szczątki, które zamierzamy przenieść do innego miejsca spoczynku można umieścić w trumnie ekshumacyjnej i pochować w docelowym grobie lub poddać kremacji i w docelowym grobie złożyć urnę z prochami.
Formalności – wniosek o ekshumację
Do stacji sanitarno-epidemiologicznej należy złożyć wniosek o ekshumację, który powinien zawierać:
- wniosek z dołączonym pisemnym oświadczeniem osób uprawnionych z wyrażeniem zgody na ekshumację,
- zaświadczenie od zarządcy cmentarza o rodzaju i numerze kwatery, w której pochowany jest zmarły; cmentarz musi wyrazić zgodę na ekshumację,
- odpis aktu zgonu,
Powody przeprowadzenia ekshumacji
Ludzkie ciało, które zostało już pochowane można ponownie wydobyć, jeżeli istnieją przesłanki, których celem jest potwierdzenie przyczyny śmierci zmarłego. W niektórych przypadkach można to stwierdzić jedynie poprzez wykonanie badania lekarskiego.
Konieczność uzupełnienia materiałów dowodowych w prowadzonym śledztwie może wymusić wykonanie ekshumacji, w celu przeprowadzenia oględzin sądowych.
Najpowszechniejszym powodem wykonywania ekshumacji jest chęć przeniesienia zwłok do innego miejsca pochówku.
Kiedy można dokonać ekshumacji?
W ściśle określonych przypadkach może zostać przeprowadzona ekshumacja. Mianowicie:
- jeżeli zostanie złożona odpowiednio uzasadniona prośba od osób uprawnionych do pochowania zwłok, a także zostanie otrzymane zezwolenie państwowego inspektora sanitarnego,
- na żądanie prokuratora lub sądu,
- jeżeli teren cmentarza zostanie wykupiony i przerobiony na całkiem inny cel, państwowy inspektor sanitarny wydaje zgodę na ekshumację ciał,
- decyzję o ekshumacji może wydać wojewoda, któremu podlega teren zajmowany przez cmentarz na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Należy także podkreślić, że ekshumacji można dokonać od 16 października do 15 kwietnia, jedynie we wczesnych godzinach porannych. Powiatowy lub graniczny inspektor sanitarny może wydać zgodę na wykonanie ekshumacji w innym okresie, ale przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności.
Kiedy nie można dokonać ekshumacji?
Przed upływem 2 lat od daty śmierci nie ekshumuje się zwłok osób zmarłych na choroby zakaźne, znajdujących się w wykazie Ministra Zdrowia, nawet jeżeli wniosek złożą uprawnione do tego osoby i podadzą konkretny, wystarczający powód.
Kto może ubiegać się o ekshumację zwłok?
- Najbliższa rodzina zmarłego.
- Współmałżonek zmarłego, dziecko, wnuk, prawnuk itp.
- Rodzice, dziadkowie, pradziadkowie.
- Krewny boczny do czwartego stopnia pokrewieństwa.
- Powinowaty w linii prostej do pierwszego stopnia.
- Osoba posiadająca uprawnienia.